Interview met Martian Slagter

‘16 jaar geleden heb ik ontslag genomen op mijn werk en ben ik begonnen met een coachopleiding. Dat is voor mij een duidelijke mijlpaal die samenviel met de aantocht van mijn jongste. Daarom weet ik het nog precies. Ik heb geen moment spijt gehad van die keuze. En van daaruit ben ik eigenlijk in het professionele coachvak gerold.’

‘In 2007 kwam ik bij Alba-academie terecht. Dat was voor mij heel overweldigend. Allemaal enthousiaste mensen. Ik vond het geweldig. In die tijd zat ik in een supervisiegroep, onder andere met Margje Duursma (ook docent bij Alba-academie). Toen viel er een docent weg en zei Margje: ‘Is dat niks voor jou?’ En toen zei ik: ik zal er even over nadenken. Maar mijn hart had al besloten. Het leek me zo ontzettend leuk!’

‘Ja, ik had een gesprek met Ien van der Pol. Die vroeg nog wel: ‘Hoe vind je het om met een draaiboek te werken?’ Dat was nog wel even een dingetje… Het is niet dat ik zomaar iets deed. Maar het heeft mij wel gevormd. Dat ik dacht: het moet ook wel ergens over gaan. Ik ben nu degene die altijd zegt: wat is het doel van de training? Waar moet het toe leiden? In de weg er naar toe kun je variëren, als je de rode draad maar een beetje voor ogen hebt. Zeker als opleider moet je het didactisch wel goed voor elkaar hebben. En dat is de kracht van Alba-academie. Er is over nagedacht. Niet dat het een strak format is, maar alles ten dienste van wat er geleerd moet worden. Dat vind ik wel echt knap dat het zo in die opleiding zit.’

‘Dat is wel een leuk verhaal. Ik ben zelf constant bezig met de volgende stap. Een paar jaar geleden ben ik betrokken geraakt bij de Universiteit van Twente, bij een Honours programma voor master studenten: Change Leaders. Inmiddels is er ook een vergelijkbaar bachelor Honours programma: Processes of Change. De professor die daar zit vroeg aan mij: ‘Wil jij hier niet coaches gaan opleiden? Want die wil ik gebruiken in mijn Honours programma om de studenten te begeleiden bij hun laatste fase van het programma.’ Persoonlijk leiderschap is een heel belangrijk issue in deze programma’s. Dus ik heb daar een coachingsprogramma voor gemaakt. Maar ik verzorg zelf ook een paar lectures, zodat ik de studenten alvast in de reflectiestand zet. Dus ik leer ze: wat doet verandering met mensen? En hoe verweef je dat dan in je eigen veranderingsprogramma. Het werken voor de UT heeft mijn wetenschappelijke aandacht getrokken.’

‘Ja, daar daagt de universiteit je wel in uit. Het moet wel hout snijden wat je doet. Op intuïtie en ervaring handelen, dat kan wel als coach. Tegelijkertijd je moet ook weten wat de fundamenten daarvan zijn. En dat heeft mij op dat pad gebracht. Ik raakte in toenemende mate geïnteresseerd in succesfactoren van teams, maar ook in leiderschap. Toen kwam ik bij Complexe Teamcoaching. Dus ben ik me daarin gaan verdiepen, een beetje zelfstudie. Die professor van Universiteit Twente vroeg op een gegeven moment aan mij, omdat haar gevraagd was een wetenschappelijk artikel te schrijven over teamcoaching, of ik dat samen met haar wilde doen. Dus toen hebben we een artikel geschreven over teamcoaching en leiderschap. Er gaat een wereld voor je open, dat is geweldig!

‘Jawel, omdat het natuurlijk in de ontwikkeling van het vak Individuele Coaching al wel een jaar of tien aan de hand is. Er zijn veel mensen die daarover publiceren. En dat gaat allemaal over individuele coaching. Dus het Teamcoachingsvak is een beetje onderbelicht als vak apart. En dat is wat ik nu op de kaart probeer te zetten met mijn eigen wetenschappelijke deel. Er is heel veel gepubliceerd over teams en er is heel veel gepubliceerd over leiderschap. Daar kun je kilometers boekenkast mee vullen, ik bedoel maar. Dat is niet nieuw. Maar teamcoaching wordt in die literatuur een beetje ‘en passant’ genoemd. Het is meer een skill dan een vak. En dat vind ik wel interessant, want in de praktijk wemelt het van de teamcoaches. De wetenschap loopt hierin achter de praktijk aan. Die wil ik verbinden.

‘Bij Alba-academie maken we het onderscheid omdat de training Teamcoaching geschikt is voor mensen die zich het vak teamcoaching willen eigen maken. Het kan zijn dat je beginnend teamcoach bent, of dat je trainer bent en je meer wil verdiepen in de coachingsvariant van het omgaan met teams en groepen. Het zijn de basiselementen van teamcoaching. Complexe Teamcoaching is bedoeld voor ervaren teamcoaches die al een substantieel deel van hun werkzaamheden werken met teams. En die het fundament en de verdieping willen zoeken in het teamcoach vak. Het gaat veel meer over werken vanuit het systeem en de fundamentele elementen die op wetenschappelijke basis belangrijk worden gevonden. Het gaat echt een stap verder.’

‘Dat zijn er vijf of zes, hangt er vanaf op wie je je baseert. Je kijkt eigenlijk meer in de breedte naar wat nu precies de succesfactoren zijn van teams? Je krijgt veel meer kennis en overzicht waar je op moet letten als je een team in stapt. Op de bovenstroom, zoals wij coaches zeggen, is er vaak ook nog veel werk te verrichten. Dus waar let je dan op? Dan let je bijvoorbeeld op: zijn de werkprocessen goed geregeld? Is de visie duidelijk? Zijn mensen competent? Dat zijn op zich elementen die ook horen bij het bouwen aan een succesvol team. Maar het is niet waar je als ‘basis’ teamcoach nou direct mee bezig gaat.’

‘Dus alle elementen van goed teamwork pak je bij de kop en weet je wie daar invloed op uit kan oefenen. Het is ook voor een deel dat je een meer gedegen volwaardig gesprekspartner wordt voor opdrachtgevers en leiders in organisaties. Want dat is eigenlijk het verschil. Als teamcoach ben je met teams bezig om ze te versterken. En natuurlijk zit er ook wel een systeemblik, maar bij Complexe Teamcoaching gaan we die systeemblik echt uitwerken. Dus wat zijn de stakeholders en wie zijn belanghebbend? En hoe verhouden ze zich tot elkaar? Zodat je dat in je onderzoek naar een goed teamcoachtraject kunt meenemen. En dat je daarin leiders betrekt. Dan ben je eigenlijk ook een soort organisatieadviseur.’

‘Een High Performance Team is een team dat goed weet samen te werken om uiteindelijk organisatiedoelen of zelf bepaalde doelen te behalen, en een beetje meer. Het zijn vaak moderne teams die hun samenstelling gedurende de rit kunnen wijzigen. Dat is altijd weer opnieuw even ‘zetten’. Als er mensen met een nieuwe expertise worden ingevlogen, of er wordt tijdelijk iemand anders bijgehaald. Het team wordt als het ware zelf regisserend over dat proces. Dat is High Performance.’

‘Je moet als persoonlijkheid in huis hebben dat je stevig in je schoenen staat. Dat je toch wel enige mate van zelfvertrouwen hebt. En dat je integer bent, dat je dus heel goed kan omgaan met de verschillende belangen en wat zo’n teamdynamiek kan doen. In de coachtaal noemen we dat meerzijdig partijdig. Maar het is meer dan dat. Het is echt van binnenuit integer. Jij bent de betrouwbare factor. En dat je echt gewoon de drie p’s intrinsiek bij je hebt: potentie, protectie permissie. Als vaardigheid moet je o.a. een systeemdenker zijn in alle facetten. Maar dit is niet wat je vooraf allemaal moet kunnen hoor! Het is wel waar op ingezoomd wordt. Je leert goed schakelen tussen verschillende rollen. Dat je een goede coach bent en tegelijkertijd in staat bent om een leider te inspireren om dingen te doen waar je zelf als externe teamcoach geen invloed op hebt. Bijvoorbeeld keuzes maken, strategische doelen duidelijk krijgen. Jij gaat daar niet over, maar je kunt wel iemand inspireren dat goed op orde te hebben. Want dat is een van de succesfactoren van goed teamwork. Dat mensen ook weten waar ze aan bijdragen.’

‘Die training is ontwikkeld omdat er in mijn ervaring ook veel leidinggevenden bij Teamcoaching zaten. Dat is prima, want het is mooi dat leiders zich realiseren dat in de teamcoaching winst te behalen valt. Die moeten ook vooral blijven komen. Bij High Performance Leadership gaat het niet zozeer alleen maar over teamcoaching. Maar: hoe bouw ik een succesvol team? En hoe kan ik mijn rol als leider daar in vormgeven? Wat zijn de elementen waar ik op moet letten en wat moet ik kunnen? Dat zijn eigenlijk de basisfactoren die in de Leadership training zitten. Het is een deel persoonlijk leiderschap, maar ook: doorzie de succeselementen wanneer je een team aanstuurt. Mensen moeten duidelijke doelen hebben, maar ze moeten zich ook gesteund en veilig voelen en er moet inspiratie komen uit de teamcoaching van de leider. Teamleden moeten weten in welke mate ze van elkaar afhankelijk zijn om tot een doel te komen. En waar niet. Dus laat je ze dan alleen hun werk doen? Een leider moet dat soort elementen gewoon goed gaan doorzien en daar zijn acties op aanpassen. Wat weer een bijdrage levert aan zijn eigen leiderschapsontwikkeling. Het accent ligt dus wat minder op het leren coachen. Het zit er wel in, want Alba-academie is natuurlijk een coachinstituut. Het is belangrijk om net dat duwtje te geven naar dat stapje meer.”

Training Teamcoaching – 4-daagse training

Complexe Teamcoaching – Vervolg training

High Performance Leadership – Incompany training